«Паралелі. Новыя рэаліі для сусветнай авіяцыі». Радыёблог Дзмітрыя Рубашнага (аўдыё)

• Передача: Радиоблог
• Дата: 22.05.2020

Эпідэмія каранавіруса аказвае негатыўны ўплыў на стан сусветнай эканомікі. Авіяцыя – адна з самых пацярпелых галін. Так, за апошнія месяцы шэраг буйных авіякампаній абвясцілі аб банкруцтве, і гэта толькі пачатак. Большасць авіяперавозчыкаў могуць спыніць існаванне без дзяржаўнай падтрымкі. Сусветная авіяцыя ўжо ацэньвае страты на сённяшні дзень у чвэрць трыльёна долараў. Аэрапорты ператварыліся ў гіганцкія паркоўкі для самалётаў, якія нікуды не ляцяць. У выніку абмежавальных мер і закрыцця граніц колькасць міжнародных рэйсаў у красавіку скарацілася прыкладна на 95 працэнтаў, а некаторыя авіякампаніі далі зразумець, што могуць падняць цэны на авіябілеты на палову. Ёсць прагнозы, што эпоха танных квіткоў скончылася, для многіх авіяпадарожжы стануць не па кішэні. Чакаецца, што попыт на пералёты ў наступным годзе будзе на чвэрць ніжэй за ўзровень 2019 года. Пры гэтым авіякампаніі з-за каранавіруса працягнуць несці страты як мінімум да 2023-га.

Як змяніліся авіяпералёты? Напрыклад, авіякампанія Qatar Airways увяла новыя правілы работы экіпажаў. Бортправаднікі, ў дадатак да масак і пальчатак, пачнуць насіць ахоўныя касцюмы паверх уніформы і спецыяльныя акуляры. З 25 мая нашэнне ў самалёце маскі або любога іншага прадмета, які пакрывае твар, стане абавязковым для пасажыраў. На рэйсах з нізкай загрузкай рассадка будзе рабіцца такім чынам, каб паміж падарожнікамі былі свабодныя крэслы.

Вось як зараз выглядае еўрапейскі авіярэйс з Парыжа ў Вену ў эпоху каранавіруса. Да нядаўняга часу авіяпасажыры пры палёце ў межах Шэнгенскай зоны праходзілі мінімум кантролю. Аднак краіны ўвялі строгія абмежаванні на рух і спецыяльныя меры бяспекі. Напрыклад, Аўстрыя прымае ўсіх еўрапейцаў, але яны павінны мець даведку аб праходжанні аналізаў на COVID-19. Прымаюцца толькі нямецкія і швейцарскія даведкі. Астатнім трэба папярэдне запісацца і прайсці за 190 еўра аналіз па прылёце ў аэрапорт. Ляцець можна толькі па ўважлівай прычыне. Такой лічацца бізнес ці праблемы са здароўем сваякоў. Пры сабе неабходна мець пісьмовае пацвярджэнне мэты паездкі. Без яго не выдадуць пасадачны талон. Адноўлены і пашпартны кантроль, высвятляюць інфармацыю пра мэту паездкі, маршрут, месцы знаходжання. Высадка з самалёта па прылёце адбываецца пасля атрымання дазволу ад сцюардэсы. Выходзяць пасажыры па групах, што займае каля гадзіны. На выгрузку запоўненага на 50 працэнтаў Airbus A320 зараз патрабуецца сем аўтобусаў, каб падтрымліваць санітарную дыстанцыю. Кантралёр правярае, ці правільна надзета маска на пасажыра, ці выконвае ён дыстанцыю.

Колькасць кампаній, якія вярнулі частку свайго флоту ў неба, паступова расце. Дзяржавы, дзе эпідэміялагічная сітуацыя нармалізавалася, сталі крок за крокам вяртаць авіяперавозкі, як унутраныя, так і з суседнімі краінамі. Але планаваць далёкія паездкі цяжка, бо невядома, дзе будзе ўведзены каранцін з-за магчымага з’яўлення новага ачага захворвання.

Пэўным ноў-хаў можа стаць увядзенне «зялёных калідораў». Сярод першых прыкладаў – зняцце забароны на перавозкі паміж Літвой, Латвіяй і Эстоніяй. Часопіс Forbes, спасылаючыся на афіцыйныя крыніцы розных дзяржаў, прыводзіць і іншыя прыклады: Ізраіль мае намер увесці «зялёны калідор» з Грэцыяй і Кіпрам, а мацерыковы Кітай прадугледжвае зняцце забароны на падарожжы з Паўднёвай Карэяй. З кожным днём узмацняецца надзея, што ЕС аблегчыць або здыме абмежаванні на авіяпадарожжы.

Сітуацыя, што склалася, адкрывае магчымасці авіякампаніям прайсці этап якаснага абнаўлення, прыстасавацца да новага рынку і новых рэалій. Пакуль адны чакаюць фінансавых уліванняў, іншыя арганізуюць працэдуры банкруцтва для часовай абароны ад крэдытораў, а трэція выводзяць старыя і неэканамічныя самалёты, пераглядаюць структуру штата і колькасць работнікаў.

Пандэмія таксама можа стаць штуршком да змены бізнес-мадэляў. Каб прытрымлівацца новых санітарных норм, некаторыя авіякампаніі анансавалі «мінімум багажу на борце». Хутчэй за ўсё стане пастаяннай практыка, калі за адменены рэйс будуць вяртаць не грошы, а ваўчар на новую паездку. Зразумела, што аднаўленне авіяпадарожжаў, на жаль, не будзе хуткім пры захаванні абмежаванняў на рух паміж дзяржавамі і вельмі асцярожным падыходзе да зняцця ўведзеных мер.