«Па сутнасці. Слонім запрашае на Дзень беларускага пісьменства!» Радыёблог Алены Швайко (аўдыё)

Шмат гадоў мне выпадае гонар асвятляць такую адметную духоўную падзею ў нашым жыцці як Дзень беларускага пісьменства. Пры ўсёй традыцыйнасці кожнае свята мае сваю адметнасць, паколькі праходзіць ў розных месцах Беларусі. Кожны рэгіен – гэта багатая гістарычная і літаратурная спадчына. Сёлета 26-ы па ліку Дзень беларускага пісьменства будзе праходзіць у Слоніме. Ахопіць два дні: апошні жніўня і першы верасня. Слонім – горад, які называюць горадам над Шчарай. Літаральна ў пачатку жніўня я пабывала тут. Горад цікавы планіровачна. Нагадвае вулей. Практычна на ўсіх цэнтральных вуліцах ўкладваецца новы асфальт, мяняюцца фасады дамоў, усюды кветкі. Нават дажджлівы дзень не памяшаў гэтым работам. У цэнтры гарадской плошчы апошнія прыгатаванні да ўстаноўкі помніка Льву Сапегу – дзяржаўнаму і ваеннаму дзеячу, які ў канцы XVI стагоддзя стаў слонімскім старастам і надаваў вялікую ўвагу развіццю бібліятэчнай справы. Поўным ходам ідзе рэканструкцыя канала Агінскага, абнавілася гарадская гасцініца і іншыя культавыя будынкі, напрыклад, драмтэатр, заснаваны ў XVIII стагоддзі дзядзькам аўтара знакамітага паланэза «Развітанне з Радзімай». Цікавая гісторыя помніка Льву Сапегу. Бронзавая постаць вышынёй 3,2 метра усталеўваецца на п'едэстале з цёмна-чырвонага граніту ў цэнтры горада, на плошчы Леніна. Элегантны пастамент для скульптуры вагой у цэлую тону. Плануецца, што сама бронзавая статуя вядомага дзяржаўнага і ваеннага дзеяча будзе ўсталявана ўжо 22 жніўня. Паколькі Леў Сапега займаў пасаду вялікага гетмана Вялікага княства Літоўскага, у адной руцэ ён трымае булаву. Першапачаткова меркавалася, што ў другой руцэ Льва Сапегі будзе тытульны ліст Статута княства. Але разам з гісторыкамі прыйшлі да высновы, што гэта павінна быць вытрымка з прывілею Жыгімонта III, якім ён надзяліў Льва Сапегу правам на выданне збору законаў ВКЛ. Такім чынам, удакладняем, даслоўна надпіс на стылізаваным аркушы будзе гучаць так: «Жыгімонт Трэці, кароль польскі, вялікі князь літоўскі, даем гэты прывілей на выданне Статута Вялікага княства Літоўскага шляхетнаму Льву Сапегу, паколькі яго дабрадзейнасць, майстэрства і руплівасць у справах дзяржаўных нам былі паказаны і даказаны». Над помнікам працавалі мінскія скульптары Уладзімір Піпін і Сяргей Логвінаў і ўраджэнец Слонімшчыны, народны мастак Беларусі, лаўрэат дзяржаўнай прэміі СССР, прэміі Саюзнай дзяржавы ў галіне літаратуры і мастацтва, скульптар Іван Міско. Адкрыццё помніка будзе сярод цэнтральных святочных мерапрыемстваў у Дзень беларускага пісьменства. І гэта даніна павагі сланімчан аднаму з самых вядомых жыхароў Слоніма. Пры Льву Сапегу тут былі пабудаваныя ратуша і першыя цэхі мясцовых рамеснікаў-ткачоў, узведзены масты, склаўся гістарычны цэнтр горада з трыма плошчамі і брукаванымі вуліцамі. Свята ў Слоніме разгорнецца адразу на 16 пляцоўках – ад тэатральнай да маладзежнай з фотазонамі і гастранамічнымі вынаходствамі. Тэмамі сёлетняга Дня беларускага пісьменства сталі 75-годдзе вызвалення Беларусі і Год малой Радзімы. Дарэчы, у наступным годзе спаўняецца 550 гадоў з моманту з'явы Жыровіцкай іконы Божай Маці. 500-годдзе адсвяткуе і сам манастыр. Менавіта праз Жыровічы пройдзе і маршрут духоўна-асветніцкай экспедыцыі «Дарога да святыняў». Экспедыцыя – традыцыйная неад’емная частка святкаванняў. Безумоўна, Дзень беларускага пісьменства – важная падзея для кожнага з нас. З самых вытокаў, вывучаючы буквар, мы дакраналіся да творчасці нашых класікаў, такіх як Якуб Колас, Янка Купала, Максім Багдановіч і іншых нашых выдатных паэтаў і пісьменнікаў. Мы сапраўды ганарымся сваёй культурай, сваёй мовай. Але неабходна далей развівацца, прапагандаваць вывучэнне гісторыі нашай краіны, перадаваць веды цяперашняму і будучаму пакаленням.