Розгалас. Беражыце дзяцей, але пакідайце ім права на дзяцінства! Радыёблог Максіма Угляніцы (аўдыё)

Памятаеце нядаўнюю гісторыю ў Светлагорску - у інтэрнэце яе ўжо назвалі "пабег з дзіцячага садку"? Гэта калі тры хлопчыкі 3-4 гадоў пакінулі садок, нейкім чынам забраліся ў дызель-цягнік і паехалі ў Жлобін. Праўда, праз паўгадзіны паездкі іх знайшлі, знялі з цягніка, а ўжо вечарам вярнулі бацькам. Як па мне, то гісторыя трагікамічная. Канечне, трэба разбірацца, як здарылася, што дзеці засталіся без нагляду, як яны здолелі на той цягнік залезці (сведкі кажуць - падсаджвалі адзін аднаго). Адказнасць за гэта ляжыць на дарослых і адказваць давядзецца. А з іншага боку… Зусім без нагляду дзеці не засталіся, грамадства ў нас у гэтым плане, на шчасце, неабыякавае – адказнае і ўважлівае. За хлопчыкамі, як стала вядома пасля, прыглядвалі іншыя пасажыры і кандуктары. Паведамілі пра іх хутка, знайшлі жывых-здаровых. Толькі што Жлобіну малыя так і не пабачылі, але нічога: вырастуць – даедуць. Калі будзе жаданне. Між тым, у інтэрнэце гісторыя атрымала нечаканы розгалас. На форумах некаторых выданняў былі нават каментарыі, нібыта вінаватая сённяшняя адукацыйная сістэма. Тут хочацца толькі ўсклікнуць: слухайце, тыя трохгадовыя дзеці больш разумныя, чым некаторыя дарослыя каментатары! Ды ледзь не ў кожнай другой сям'і ёсць гісторыя пра тое, як маленькае дзіця самастойна сыходзіла з садку або з кватэры або з дома. Прычым у любыя часы, пры розных сістэмах. Асабіста я такія гісторыі чуў шмат разоў – у тым ліку ад пажылых салідных людзей. Што цікава, часцей "пабег" учыняюць дзяўчынкі – прынамсі, па маіх назіраннях. І не таму, што не хапае выхавацеляў, каб за ўсімі ўгледзець. А проста таму, што для дзяцей гэта гульня. Ім цікава: а што там за свет за дзвярыма? Карацей, дзеці ёсць дзеці. Але на тое і дарослыя побач, каб гэтая гульня не выйшла за небяспечныя межы. Зрэшты, тут ёсць пра што спрачацца. Хто вызначае гэтыя межы? І калі натуральнае хваляванне за сваё дзіця пераходзіць у гіперапеку? Шкоды ад яе можа быць больш, чым карысці. Я ўжо неаднаразова спрачаўся са сваімі знаёмымі і калегамі, аднагодкамі і больш дарослымі людзьмі, у якіх ёсць дзеці школьнага ўзросту. Калі чую "мне трэба сына ў школу адвесці/забраць" або "у мяне дачка прастудзілася, буду з ёй дома сядзець", адразу ўдакладняю: а ў якім класе дзіця вучыцца? Часам адказваюць: у чацвёртым. Або ў пятым-шостым. Шчыра кажучы, для мяне гэта ўвогуле незразумела. Кажу ім: ну ўспомніце сябе! Нас з вамі што, да пятага класа бацькі за ручку ў школу вадзілі? Або мы неяк самі спраўляліся ўжо ў другім класе? І калі трэба было, адны дома з хворым горлам сядзелі? На гэтыя аргументы амаль заўсёды аднолькавы адказ: "слухай, ты не разумееш, зараз іншыя часы…" Што ж, маё школьнае дзяцінства выпала на канец 80-х і самы пачатак 90-х. Якія былі часы – самі памятаеце. Адна эпоха сыходзіла, іншая толькі нараджалася. Усё гэта адбівалася і на дзецях. Але, здаецца, мы рабілі ўсё тое ж, што і пакаленні да нас. Прагульвалі ўрокі? Шчыра кажучы, вельмі рэдка. Але добра памятаю, як у трэцім класе мы з сябрам вырашылі, што не жадаем ісці на выступленне маскоўскага лялечнага тэатра, і на шляху да канцэртнай пляцоўкі проста «згубіліся». А потым самастойна гулялі па Мінску, канечне, не вельмі далёка ад дому. На наступны дзень у школе нас чакаў «разбор палётаў» ад класнай настаўніцы, а дома мы так і не змаглі ўцямна адказаць на пытанні дарослых: ці спадабалася нам тое прадстаўленне? Лазілі па дахах? Ну, а як без гэтага. Зараз і ўявіць сабе цяжка, але ніякіх замкоў і іншых перашкод на нашым дзіцячым шляху не было. У маім выпадку гэта быў дах 17-ціпавярховага мінскага дома, які ў народзе трапна празвалі «кукурузай». З яго адкрываўся неверагодны від на горад. Напэўна, з пункту гледжання дарослых мы з сябрамі рабілі дрэнна. І я сённяшні наўрад ці б зразумеў такія паводзіны. Але мы ведалі, чаго нельга рабіць, ведалі, дзе тая самая «чырвоная лінія», за якую нельга заходзіць – і ўсе засталіся жывыя-здаровыя, ні з кім нічога не здарылася. Як у той песні: затое ў нас было дзяцінства. І свае «уцекачы» у нас былі – аднакласнік на два дні пакінуў дом і адправіўся на вёску да бабулі. Там яго бацькі і знайшлі. Кажаце, часы зараз іншыя? Але сёння ў кожнага малога ёсць мабільны тэлефон, і бацькі ў любы час могуць з ім звязацца. Мы ж маглі патэлефанаваць толькі з таксафонаў, і тое, калі дзве капейкі знойдуцца ў кішэні. Дзе мы і што з намі – даведацца было амаль немагчыма. Так, сёння ёсць наркаманы, педафілы, іншыя небяспечныя людзі. Але ці было больш бяспечна раней? Мы і марыць не маглі, напрыклад, пра турнікеты або ахову на ўваходзе, што ёсць сёння ў многіх установах. Цудоўна памятаю, як аднойчы па калідорах нашай школы хадзіў адзін з яе выпускнікоў – не зусім цвярозы, з нажом у руках, вырашыў папужаць дзяцей. І гэта была звычайная сярэдняя школа ў цэнтры Мінска, ніякіх вам рабочых ускраін. Дарэчы, таго госця хутка вывелі настаўнікі-мужчыны. А пра тое, што мне расказваў дзядуля, у гэтым блогу нават і прыгадваць не хачу. Як ён падчас вайны збягаў ад паліцаяў і збіраў патроны на полі літаральна праз дзень пасля жорсткіх баёў. А вы кажаце – часы зараз іншыя! У любы час хапае небяспечных з'яў, з якімі могуць сустрэцца дзеці – проста сёння і 100 гадоў таму гэтыя з'явы розныя. Але на тое і дарослыя побач, каб аберагчы. Каб выхаваць так, што дзіця само зразумее – чаго рабіць не трэба. Галоўнае, на мой погляд, каб пры гэтым дзецям пакідалі дзяцінства і не душылі ў абдымках.